Xét nghiệm phân

Xét nghiệm máu ẩn trong phân dựa trên guaiac (gFOBT) sử dụng hóa chất guaiac để phát hiện máu trong phân. Xét nghiệm này được khuyến cáo thực hiện hàng năm. 

Đối với xét nghiệm này, bạn được phát một bộ kit xét nghiệm (gồm lọ đựng mẫu và que lấy mẫu) từ phòng khám hoặc cơ sở y tế mà bạn đến khám. Tại nhà, bạn sử dụng que để lấy một lượng nhỏ phân để vào lọ đựng mẫu được phát và trả lại mẫu xét nghiệm cho phòng khám để thực hiện kiểm tra tại phòng xét nghiệm. Quá trình xét nghiệm này nhằm tìm máu trong phân của bạn để bác sĩ đưa ra chẩn đoán và các bước thực hiện tiếp theo.

Xét nghiệm hóa miễn dịch mẫu phân (FIT)

Sử dụng kháng thể để phát hiện máu trong phân. Nó cũng được khuyến cáo thực hiện tầm soát hàng năm theo cách tương tự như gFOBT.

Xét nghiệm FIT-DNA (còn được gọi là xét nghiệm DNA phân)

Kết hợp FIT với xét nghiệm phát hiện DNA bị thay đổi trong phân. Đối với xét nghiệm này, bạn thu thập toàn bộ nhu động ruột và gửi nó đến phòng xét nghiệm để kiểm tra có sự biến đổi DNA hay có máu trong mẫu phân không. Xét nghiệm này được khuyến cáo thực hiện tầm soát mỗi ba năm một lần.

Nội soi Xích-ma

Đối với xét nghiệm này, bác sĩ sử dụng một thiết bị ống ngắn, mảnh, có ánh sáng đặt vào trực tràng của bạn. Bác sĩ kiểm tra polyp hoặc ung thư bên trong trực tràng và một phần ba dưới của đại tràng.

Tần suất thực hiện: 5 năm một lần, hoặc 10 năm một lần kết hợp với xét nghiệm FIT hàng năm.

Nội soi đại tràng

Thủ thuật này tương tự như nội soi sigma linh hoạt, tuy nhiên bác sĩ sử dụng ống soi dài hơn, mỏng, linh hoạt, có ánh sáng để kiểm tra polyp hoặc ung thư bên trong trực tràng và toàn bộ đại tràng. Trong quá trình nội soi, bác sĩ có thể tìm thấy và cắt bỏ hầu hết các khối u/ polyp và một số mô ung thư bên trong đại tràng. 

Nội soi đại tràng cũng là xét nghiệm sẽ được chỉ định tiếp theo nếu có bất kỳ điều gì bất thường được phát hiện trong một trong các xét nghiệm sàng lọc khác.

Tần suất thực hiện: 10 năm một lần (đối với những người không thuộc nhóm có nguy cơ mắc ung thư đại trực tràng cao).

Chụp CT đại tràng (Nội soi đại tràng ảo)

Chụp cắt lớp vi tính (CT) đại tràng, còn được gọi là nội soi đại tràng ảo, sử dụng tia X và máy tính để tạo ra hình ảnh của toàn bộ đại tràng, được hiển thị trên màn hình máy tính để bác sĩ phân tích.

Tần suất: Cứ 5 năm một lần.

Làm thế nào để biết phương pháp xét nghiệm tầm soát nào phù hợp với tôi?

Mỗi phương pháp xét nghiệm đều có ưu điểm và nhược điểm riêng. Hãy trao đổi với bác sĩ của bạn về ưu và nhược điểm của mỗi xét nghiệm, và tần suất thực hiện xét nghiệm tầm soát.

Những gì cần hỏi bác sĩ của bạn?

• Tôi có cần tầm soát ung thư đại trực tràng không?
• Phương pháp/ xét nghiệm tầm soát/sàng lọc nào bác sĩ sẽ khuyến nghị cho tôi? Tại sao?
• Tôi cần chuẩn bị gì cho việc tầm soát?
• Tôi có cần thay đổi chế độ ăn uống hoặc thuốc đang sử dụng trước khi làm tầm soát không?
• Quá trình tầm soát, sàng lọc cần thực hiện những gì? Nó có gây khó chịu hay đau đớn không?
• Quá trình tầm soát có rủi ro gì không?
• Tôi nhận kết quả tầm soát như thế nào? Trong bao lâu?

(*) Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao

Một số người có nguy cơ cao hơn vì họ mắc bệnh viêm ruột, tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị polyp đại trực tràng hoặc ung thư đại trực tràng, hoặc các hội chứng di truyền như polyp tuyến gia đình (FAP) hoặc ung thư đại trực tràng không đa nang di truyền (còn được gọi là hội chứng Lynch). Những người này có thể cần bắt đầu tầm soát sớm hơn tuổi 45. 

Nếu bạn cho rằng mình thuộc nhóm người có nguy cơ cao, hãy hỏi bác sĩ xem bạn có nên bắt đầu thực hiện tầm soát sớm hơn 45 tuổi không.

(Nguồn: Nhóm chuyên trách dịch vụ dự phòng Hoa Kỳ - USPSTF)

Hiệu đính bài viết: BS Nguyễn Vĩnh Tường, Nhà đồng sáng lập/ Giám Đốc Y Khoa/ Bác sĩ chuyên khoa Nội soi - Tiêu hoá - Gan Mật Hệ thống Phòng khám Đa khoa Victoria Healthcare.